William Shakespeare (1564-1616)

Jeden z najwybitniejszych dramatopisarzy europejskich, przedstawiciel dramatu Elżbietańskiego, twórca wielkich tragedii, takich jak: "Hamlet" (1600), "Makbet" (1605), "Romeo i Julia", "Otello". Wywodził się z rodziny mieszczańskiej o chłopskim rodowodzie. Wykształcenie wyniesione ze szkoły pogłębił na dworach i przez samouctwo. Urzekały go widowiska teatralne
i właśnie w pogoni za teatralną przygodą opuścił dom i udał się do Londynu. Obracał się w otoczeniu dworu królowej Elżbiety I, władczyni będącej mecenasem artystów.
W Londynie pracował jako dramaturg, kierownik zespołu, właściciel teatrów, m.in. "Pod Kulą Ziemską" ("The Globe"). Dorobił się majątku i zdobył dla swojej rodziny tytuł szlachecki. Pisał na początku wiersze, później sonety i dramaty.
Oczarowany ideałem renesansowej afirmacji życia, tworzył optymistyczne komedie, np. "Sen nocy letniej" - to pochwała piękna przyrody, tzw. komedia omyłek. Pisywał także kroniki historyczne, np. "Król Jan", "Ryszard II".
Załamanie młodzieńczego optymizmu i osobisty zawód miłosny stały się podłożem zwrócenia się ku tragedii. Z początków XVII w. pochodza "Hamlet", "Otello", "Makbet", "Król Lear".
Sztuki te były przejawem rozczarowania humanisty ideologią renesansu. Dramat Shakespeare oparty o teorię nowatorskiego dramatu Elżbietańskiego stanowi wielką rewolucję w sztuce dramatycznej przełomu XVI i XVII w.

Główne innowacje wprowadzone przez Shakespeare:
- zerwanie zarówno z teatrem średniowiecznym, jak i z teatrem wzorowanym na antyku - odejście od zasady trzech jedności
- rezygnacja z chóru
- wprowadzenie scen zbiorowych
- wykorzystanie przyrody jako tła akcji
- psychologizacja postaci
- dramat charakterów (rozgrywa się we wnętrzu bohaterów);
dramat Shakespeare nazywa się dramatem psychologicznym.

Na lata 1599 - 1608 przypada u Szekpira okres wielkich tragedii. Powstaja wtedy: - "Hamlet" (1600) - "Otello" (1604) - "Król Lear" (1605) - "Makbet" (1605) - "Antoniusz i Kleopatra" (1606) Pojawia się w nich nowatorska na tamte czasy koncepcja bohatera tragicznego, która zostanie przejęta przez dramat XVII-wieczny: - postać tragiczna wykazuje tzw. "skazę charakteru", tzn. ma dwie zwalczające się natury:
dobroć i skłonności do zła - cechuje go okrucieństwo
i zbrodniczość - jest niejednoznaczny, poddany presji osób
z zewnatrz, np. Makbet - czyniąc złe za namową żony, cierpi; jest typem "udręczonego zbrodniarza", co przejmie romantyzm - poddany jest wyrokom sił nadprzyrodzonych (np. Duch
w "Hamlecie", czarownice w "Makbecie") - jego działania prowadzą do nieuniknionego upadku Shakespeare pokazywał na scenie duchy i często zmieniał nastroje w kolejnych scenach. Jezyk jego sztuk, zgodnie z ówczesną moda, pełen był ozdób retorycznych, metafor, porównań, krasomówczych tyrad. Ówczesny teatr angielski można nazwać teatrem wielkiej poezji
i patosu, Shakespeare udało się jednak zachować właściwy umiar, dzięki m.in. dostosowywaniu języka do charakterystycznych postaci i korzystaniu z bogactwa mowy potocznej oraz przysłów. Dramaty pisane są na wzór włoski - wierszem białym, tj. nierymowanym.